6.1 Beschermen en ontwikkelen van de groenstructuur

De Natura2000-gebieden en het Natuurnetwerk Nederland (NNN) vormen de kern van de provinciale groenstructuur. In deze gebieden hebben we zowel een kwantitatieve doelstelling (het afronden van het NNN, dus het aanleggen van nieuwe natuurgebieden) als een kwalitatieve doelstelling (het verbeteren van de natuurkwaliteit in de bestaande natuurgebieden). Aan deze doelstellingen werken wij met een gebiedsgerichte aanpak. In 25 gebieden voert de provincie de regie op een gebiedsproces, waarin meerdere doelen samenkomen. Denk aan: natuur (NNN, verbetering van natuurkwaliteit, vermindering van de stikstofuitstoot, het realiseren van nieuw bos, het beschermen van weidevogels, et cetera), landschap, recreatie (bijvoorbeeld het aanleggen van wandel- en fietspaden), de verbetering van de water- en bodemkwaliteit en agrarische structuur. Zo’n gebiedsproces doen we nooit alleen, maar altijd samen met veel andere partners, zoals gemeenten, waterschappen en vertegenwoordigers uit de natuur-, agrarische en recreatieve sectoren. In de Groene Uitweg, Laag Holland en de Oostelijke Vechtplassen gebeurt dit onder de paraplu van een gebiedsprogramma, omdat in deze regio’s heel veel opgaven te realiseren zijn. De programmering en financiering van gebiedsprocessen verloopt via het Programma Natuurontwikkeling. 
In 2020 is het Regiebureau Natuurnetwerk gestart; een intern team dat de ambitieuze doelstelling van 1.750 hectare NNN-realisatie en de gebiedsgerichte aanpak stikstof coördineert. Inmiddels zijn vrijwel alle gebieden waar een gebiedsproces nodig is, bemenst met een projectleider of een gebiedsregisseur. Ook zorgt het Regiebureau voor alle kennis die nodig is, zoals ecologen, cartografen, subsidie-deskundigen en rentmeesters.
Het NNN omvat momenteel circa 50.000 hectare afgeronde en ingerichte natuur, inclusief vrijwel alle Natura2000-gebieden en de grotere recreatiegebieden zoals Spaarnwoude, Twiske en het Alkmaarder- en Uitgeestermeer. In 2027 moet het Natuurnetwerk afgerond zijn. Het omvat dan circa 56.000 hectare. Gedeputeerde Staten hebben medio 2020 de Realisatiestrategie NNN vastgesteld, waarin een aanpak tot 2027 is gemaakt. Met een optimalisatie van de NNN-begrenzing zijn nieuwe kansen voor natuurontwikkeling gepakt, en zijn veel kaartcorrecties doorgevoerd. De aanpak in 2020 werpt zijn vruchten af aangezien liefst 825 hectare NNN is gerealiseerd; het hoogste aantal sinds lange tijd! Hiervan is 750 hectare nieuw ingerichte NNN. Daarnaast werd circa 75 hectare reeds bestaand natuurgebied aan het NNN toegevoegd, zodat deze natuur ook planologisch beschermd is.
Om de natuurkwaliteit in de bestaande natuurgebieden te verbeteren voeren de terreinbeherende organisaties herstelmaatregelen uit. Te denken valt aan baggeren, het verwijderen van de bovengrond, maaien en bomenkap ten gunste van verstuiving in de duinen. In 2020 zijn de opdrachten voor de laatste (voor deze periode 2016-2021) herstelmaatregelen verstrekt aan de beheerders. De laatste maatregelen worden najaar 2021 uitgevoerd. Het afgelopen jaar zijn ook langlopende projecten zoals de boskap in de Schoorlse Duinen, voor het nu afgesproken deel, uitgevoerd. Hierdoor komt er weer verstuiving in de duinen op gang, wat goed is voor de dier- en plantensoorten die in het duingebied thuishoren. De komende jaren worden nog veel meer natuurherstelmaatregelen geprogrammeerd via het Programma Natuur: de middelen die de provincies van het Ministerie van LNV ontvangen om de stikstofproblematiek tegen te gaan. Hier worden medio 2021 nadere afspraken over gemaakt met het ministerie.